Yemini

Şiirleri özellikle Alevi -Bektaşi toplumu içinde çok yaygın olan Yemini'nin kesin olarak doğum ve ölüm tarihleri bilinmemekle beraber, eserlerinden ve dolaylı bilgilerden 15. yüzyıl sonları ile 16. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı sanılmaktadır. Yaşantısı hakkında o çağlarda yazılmış teskirelerde yeterli bilgi verilmemektedir. Asıl adının Ali olduğu, Akyazılı İbrahim Dede zaviyesinde hizmet ettiği ve ''Yemini'' mahlasını burada iken yazdığı şiirlerinde kullandığı söylenir. Yemini'nin şiirleri genellikle hece ölçüsü ile yazılmış olmakla beraber, bazı şiirlerinde aruz ölçüsünü de hatasız ve ustaca kullandığı görülür. Şiirlerinin toplu olarak bulunduğu bir divanı şimdiye değin ele geçmemiştir.

1519'da yazdığı ''Faziletname'' (Erdem kitabı) adındaki 7300 beyitten oluşan manzum bir eseri bulunmaktadır. Bu Hz. Muhammed ile Hz. Ali'nin erdemlerinden kerametlerinden, cenklerinden methiye olarak bahseden, Alevilerce kutsal sayılan bir kitaptır . Mesnevi tarzında yazılmıştır. Yeni yazıyla Emek Basımevi tarafından basılmıştır. Fakat bu baskıda bir çok imla hataları bulunmaktadır. Bu şiirlerin bir bölümünde hurufi temaları işlenmiştir. Yemini, Alevi ve Hurufi inancına bağlı bir ozandır. İnsan - Tanrı birliğinin harflerle açıklanabileceğine inanır. Şiirleri Bektaşilik ile ilgili yazma dergilerde dağınık halde bulunmakta olup, bazı şiirleri gazel tarzında yazılmıştır.

Gerdiş-i carh-ı felek seyran-ı aşk
Cümle eşya tabi-i Ferman-ı aşk
Ayn-ü şin kaf-ı Hak vechindedir
Hüsnünü gören olur kurban-ı aşk

dizeleriyle aşkın niteliklerini, etkinliğini, özelliğini dile getirirken Yunus Emre'nin anlayışına, düşüncelerine katılır. Arınmanın, ölümsüzlüğün ve olgunlaşmanın yolu saydığı aşk ile Tanrı'ya ulaşacağına içten inanır. Şiirde söz edildiği gibi eski yazıda aşk (ayn-şin-kaf) harfleriyle yazılır.

Yemini'nin şiirlerinden bazı örnekler

Dediler ki keramet kanı Hayder
Dayanmaz derdimin derrnanı Hayder

Kamu mümin'lerin kalbinde mihrin
Olubdur dini hem imanı Hayder

Hakk'ın kudreti sende ayandır
Velayet mülkinin sultanı Hayder

İmamü'l Müttekinsin bellü bayık
Erenler merdinin merdan'ı Hayder

Cemad'a dil verirsin emr-i Yezdan
Verir nutkun ölüye canı Hayder

Behişt ehline saki'i ezelsin
Hakk'ın sende erer ihsanı Hayder

Yemini dermendde kıl inayet
Delalette komagıl anı Hayder

***

Lam eliften arşa pervaz eyledim
Kaf u nun'dan başıma taç eyledim
Kuvvet u savt ü kelam nutku ruh
Cümlesini hüsne muhtaç eyledim

Nüh felek burcunda kurdum hameyi
La mekan yurdunu taraç eyledim
Suret -ı şabin katat görmek için
Perde püşi ne miraç eyledim

Beyt-i mamur içre mesken tutalı
Ey Yemin'i günde bir hac eyledim
Ne cazudur ne dev aslıdır bir er
Keramet ehlidir bilin ol server

İbrahim Halil'in neslindedir o
Muhammed Mustafa aslındandır o

Ali'nin yücelik çok erliği var
Dahi onun onca çok dirliği var
Hep ona göredir kalan kemali
Bin mürivettedir onun cemali

Onun lütfü cömertliği şerh olmaz
Muhammed'in dini asla tarh olmaz..